چطور چیدمان آشپزخانه مان را طوری تنظیم کنیم که بشود به آن گفت «مدرن»؟ در بیشتر منابعی که در مورد «آشپزخانه مدرن» نوشته اند، استایل ها صرفا شامل حذف عناصر سنتی و ورود بیشتر عناصر امروزی است. اما واقعیت این است ک تمام طراحی های مدرن ریشه های مشخصی در دوران مدرنیسم و الهامات خاص این استایل دارند. دورانی که اگر آن را به خوبی بشناسیم، می توانیم نه تنها آشپزخانه مان را مدرن کنیم بلکه ساختمان ها و فضاهای داخلی مدرن را با دقت بیشتر و چشم تیزبین تری ببینیم و بررسی کنیم. در این مطلب، ریشه های استایل مدرن را بررسی می کنیم و بعد، راه حل هایی برای مدرن کردن فضای آشپزخانه ارائه می دهیم.
طراحی مدرن از کجا شروع شد؟
از حدود سال های جنگ جهانی اول. زمانی که فضاهای فلت (بدون اتاق)، اشکال هندسی و تزئینات حداقلی ترند شدند. مثلا کابینت های مدرن آشپزخانه معمولا خطوط تیز، زاویه های مشخص و طراحی ساده ای دارند و چیزی به نام دسته یا دستگیره هم در آن ها نمی بینید (حداقلِ سخت افزار). درهای این نوع کابینت ها کشویی یا فشاری هستند و سطوحشان صاف. در عصر حاضر، طراحی مدرن آشپزخانه بخشی از یک ترند بزرگ تر است که در میانه قرن بیستم بر وسایل و طراحی خانه مسلط شد. یکی از مهم ترین چیزهایی که باید در مورد طراحی آشپزخانه مدرن بدانید این است که کاربرد هیچ متریال یا وسیله ای به خودیِ خود بد یا خوب نیست. چیزی را حذف نکنید. مثلا چوب، اغلب یک متریال سنتی دانسته می شود و واقعا هم سنتی است. اولین آشپزخانه های دنیا با چوب ساخته شدند. اما همین متریال سنتی و قدیمی، در استایل مدرن میانه قرن بیستم تبدیل به نمادی از مدرنیته می شود. بهتر است قبل از تصمیم گیری برای حذف یا وارد کردن یک متریال، با طراحان مشورت کرده یا منابع طراحی داخلی را مطالعه کنید.
آشپزخانه ها و استایل مدرن میانه قرن بیستم
میدسنچری مدرن (Midcentury modern) یا مدرن میانه قرن، یک مکتب طراحی بود که در سال های دهه ۴۰ و ۵۰ میلادی صنعت طراحی داخلی و معماری را تحت تاثیر قرار داد و همه چیز را به قبل و بعد از خودش تقسیم کرد. آشپزخانه هم یکی از فضاهایی بود که به شدت تحت تاثیر این جنبش، تغییر کرد. استایل میانه قرن بیستم با خطوط مشخص، رنگ های گرم و الگوهای جذاب گرافیکی مشخص می شود و یکی از تنها استایل هایی است که با گذشت زمان بر نمی گردد، چون هیچوقت نرفته بوده! این مدل طراحی از حدود هفتاد سال پیش همچنان ترند است و هر سال تعداد زیادی وسیله خانه و اکسسوری با الهام از آن طراحی می شوند. فضای این آشپزخانه را ببینید که قهوه ایِ چوب در آن غالب است اما به هیچ عنوان سنتی نشده. صندلی های فلزی پشت کانتر، با رنگ سرد و طراحی ابتدایی شان کافه ها و فضاهای بزرگ کارخانه ای را به یاد ما می آورند و ترکیب رنگ گرم (سبز-نارنجی- قهوه ای) به استایل مدرن میانه قرن وفادار مانده است.
اصول طراحی یک آشپزخانه مدرن
در حالی که استایل های سنتی آشپزخانه بیشتر بر کاربرد مواد طبیعی برای کانترها، کابینت ها، زمین و وسایل تمرکز دارند، آشپزخانه مدرن از این شکل طراحی فاصله گرفته و زیبایی شناسی اش را به هم می ریزد. در یک آشپزخانه مدرن احتمالا بیشتر متریال ها و وسایلی را می بینید که ساخته دست انسان هستند. چیزهایی مثل لمینت، سرامیک و انواع پلاستیک قالبی. این البته به این معنی نیست که آشپزخانه های مدرن باید از وسایل طبیعی خالی باشند، همان طور که اغلب اوقات نیستند. چند آشپزخانه ای که اخیرا دیده اید را به یاد بیاورید و سعی کنید تصورشان کنید. احتمالا چوب در آن ها می بینید مگر نه؟
مثلث مفید آشپزخانه را می شناسید؟
در هر آشپزخانه ای یک مثلث اصلی وجود دارد: گاز، سینک و یخچال. مهم ترین موضوع این است که این سه، باید آن قدر به هم نزدیک باشند که فرد بتواند به راحتی بینشان رفت آمد کند اما در عین حال فاصله کافی را داشته باشند که دو نفر بتوانند در آشپزخانه فعالیت کنند و مدام به هم نخورند. سینک نباید با جزیره تماس داشته باشند و همه چیز در آشپزخانه بهتر است به ترتیب استفاده قرار بگیرد. شوینده ها و وسایل تمیزکاری را بهتر است در کمدها قرار بدهید تا جلو دست نباشند، مخصوصا اگر بچه های کوچک در خانه زندگی می کنند.
یک چرخه مفید بسازید
آشپزخانه برای چه کاری در خانه وجود دارد؟ مشخص است که آشپزی. یکی از اصولی که در طراحی مدرن آشپزخانه مورد توجه قرار می گیرد (و کافی است امتحانش کنید تا تاثیر شگفت آورش را ببینید)، ایجاد یک flow یا جریان در آشپرخانه برای کار آشپزی است. مثلا تصور کنید که قرار است یک قوری چای دم کنید. چیزهایی که نیاز دارید این ها هستند: چای خشک، آب جوش، کتری و قوری. چای خشک را بالا -مثلا در کابینت- قرار بدهید و بعد از برداشتنش آن را کمی پایینتر – گازِ زیر کابینت- در کتری بریزید. بعد هم کتری برقی را به برق بزنید – که کنار گاز قرارش داده اید- و آب جوش تهیه کنید. یا مثلا برای پختن یک غذا، بهتر است مواد غذایی را از کابینت بردارید و بعد از کابینت کناری اش قابلمه و ماهیتابه دربیاورید و به ترتیب بالا بیایید و برسید به گاز رومیزی. این طوری بدون حرکت کردن زیاد در آشپزخانه، کارتان را انجام داده اید و مهم تر: نظم و ترتیب فضا را به هم نریخته اید.
آشپزخانه های مدرن، کاربری های متفاوتی دارند
کار اصلی که بیشتر ما در آشپزخانه انجام می دهیم آشپزی است اما این نکته را هم فراموش نکنید که آشپزخانه ها از قدیم، مکانی برای دور هم جمع شدن خانواده ها و دوستان بوده اند. جایی که همه می نشینند و از یک چای با شیرینی لذت می برند و برای هم چیزهایی تعریف می کنند. این دورهمی های آشپزخانه ای، باید مستقل از آن مثلث کار باشند. اگر فضای کافی در آشپزخانه دارید، یک میز کوچک (حتی دو نفره) وسط قرار بدهید و رویش شیرینی و نوشیدنی سرو کنید. این میز می تواند حتی به مهمانان شما این امکان را بدهد که در آشپزی به شما کمک کنند. البته فضای نشیمن داخلی آشپزخانه حتما نباید یک «میز» باشد. اگر کانتر دارید دورش صندلی قرار بدهید و یک نشیمنگاه کوچک و کاربردی بسازید.
مهم است که وسایل را کجا می گذارید
این موضوع، هم بخشی از هارمونی کار در اشپزخانه است و هم گاهی حتی می تواند شیوه مصرف انرژی را در آشپزخانه تان تحت تاثیر قرار بدهد. در یک آشپزخانه مدرن، وسایل نباید در حریم هم قرار بگیرد و آن هایی که در دارند (مثل فر یا یخچال) باید آن قدر فاصله داشته باشند که درشان به هم برخورد نکند. در آشپزخانه های خیلی کوچک، ممکن است این همپوشانی اجتناب ناپذیر به نظر برسد. این جور وقت ها بهتر است آن هایی را کنار هم قرار بدهید که معمولا همزمان استفاده نمی شوند و اگر درشان را باز کنید، در دیگری بسته است. مثل فر و ماشین ظرفشویی.
به روز باشید
وقتی به ایجاد یک آشپزخانه مدرن فکر می کنیم، وسایلمان هم باید مدرن باشند مگر نه؟ اگر امکانش را دارید، وسایل آشپزخانه تان را به روز کنید و مدل های جدیدتر بخرید. مثلا یخچال های هوشمندی که برایتان لیست خرید می سازند و آنلاین سفارش می دهند یا ماشین های لباسشویی که خودشان را با توجه به جریان برق خاص خانه شما تنظیم می کنند. علاوه بر این، وسایل آشپزخانه رو به زیباتر شدن می روند و طراحی های جدید، اغلب اوقات ظاهر زیباتری دارند. کابینت ها را چند سال یک بار عوض کنید، دراورها را نو کنید و شاهد تغییرات کلی در فضای اشپزخانه باشید. علاوه بر این، گجت های مدرن و جذابی برای آشپزخانه ساخته می شوند که داشتنشان می تواند تجربه آشپزی شما را ارتقا بدهد. دستگاه هایی مثل گوگل هوم (که دمای هوا را اندازه می گیرد، رسپی برایتان تهیه می کند و …) توسترهای هوشمند و ده ها گجت دیگر که بعضی هایشان حتی قیمت اقتصادی دارند.
از رنگ های روشن تر استفاده کنید
احتمالا تصورش را هم نمی کردید که بشود با یک تغییر رنگ ساده، آشپزخانه را مدرن کرد مگر نه؟ اما این کار امکان پذیر است. داشتن رنگ روشن روی دیوار و کابینت ها، فضا را پرنور کرده و بزرگ تر نشان می دهد (و البته گران قیمت تر). رنگ های روشن، نور را منعکس می کنند و عیوب کابینت ها و کانترها را هم می پوشانند. این طوری، وسایلتان تا مدت زمان زیادی نو به نظر می رسند. داشتن یک فضای روشن، دستتان را در انتخاب وسایل دیگر هم باز می گذارد.
در نورپردازی آشپزخانه تان تجدید نظر کنید
همین الان سرتان را از روی موبایل یا لپتاپ بردارید و نگاهی به آشپزخانه تان بیاندازید. نورش از کجا تامین می شود؟ از پنجره بزرگی که داخلش قرار دارد؟ از پنجره هایی در بخش های مجاور خانه؟ یا از یک تک چراغ ساده؟ لوستر و آویزهای نوری، بهترین گزینه ها برای روشن کردن و تغییر حس و حال اشپزخانه هستند. بیشتر خانه ها، هنگام طراحی چراغ های خام استاندارد استفاده می کنند و ما برای اتاق خواب ها و سالن پذیرایی تغییرشان می دهیم. به آشپزخانه بی اعتنایی نکنید. با توجه به رنگ وسایل و اکسسوری هایتان یک لوستر جذاب و متفاوت برای آشپزخانه بخرید و تغییر را حس کنید. حتی می توانید علاوه بر لوستر، چند چراغ دیواری هم به فضا اضافه کنید تا پرنورتر باشد. فراموش نکنید که برای آشپزخانه، نورهای زرد یا ترکیب زرد و سفید حس سرزندگی بیشتری خواهد داشت.
هنر را وارد آشپزخانه کنید
آثار هنری، به هر فضایی که وارد می شوند آن جا را عوض می کنند و حس و حال افراد را هم ارتقا می دهند. آشپزخانه تان را با هنر زیر و رو کنید. از آویزان کردن عکس ها یا نقاشی های بزرگ و جسورانه هم نترسید چون بیشتر اوقات، فضا را بزرگ تر از چیزی که واقعا هست نشان می دهند. همچنین اگر خانه تان اجاره ای است و نمی توانید تغییراتی که می خواهید را در فضای آشپزخانه ایجاد کنید (مثلا روی دیوارها کاشی کاری کنید یا لوستر را تغییر بدهید)، داشتن چند تابلو یا مجسمه این امکان را به شما می دهد که سلیقه شخصی تان را در فضا اعمال و به اصطلاح آن جا را مال خودتان کنید.
هرچه کمتر بهتر
شلوغی، اولین عامل آزاردهنده در یک آشپزخانه مدرن است چون فضاهای مدرن، بیشتر اوقات با مینیمالیسم و تقدم کاربرد گره خورده اند. ایده بدی نیست که وسایل و ابزارهای کوچک را پیش چشم نگذارید. مثلا همزن ها، میسکرها، توستر و … را به جای قرار دادن روی کابینت و کانتر داخل کمدها بگذارید و فضای خالی ایجاد کنید. این طوری هم فضا بزرگ تر به نظر می رسد و هم قسمت رویی کانترهایتان با خرده نان و روغن و… کثیف نخواهد شد. از همه مهم تر: اشپزخانه تان مدرن و مینیمال می شود.
المان های تزئینی قدیمی را عوض کنید
شما آشپزخانه تان را با چه چیزهایی تزئین می کردید؟ یک ظرف میوه؟ گلدان های رومیزی؟ قلاب بافی؟ کافی است چرخی در سایت های دکوراسیون مدرن بزنید و ایده بگیرید. این طوری می شود تمام المان های تزئینی قدیمی را کنار گذاشت و به جایش چیزهای جدید جایگزین کرد. مثلا به جای ظرف میوه مصنوعی که همیشه روی کانتر آشپزخانه دارید یک کاسه پر از میوه کاج خشک قرار بدهید. یا به جای تابلوهای میوه که روی دیوارها آویزان است، عکس های مدرن سیاه و سفید بگذارید. البته فراموش نکنید که همه چیز باید طبق سلیقه شما باشد پس چیزی که دوست ندارید را وارد فضا نکنید.
به پنجره ها رسیدگی کنید
تغییر در پنجره ها یعنی تغییر در آشپزخانه. البته این جمله، تنها برای آشپزخانه هایی صادق است که پنجره دارند. پرده های قدیمی آشپزخانه را بردارید (مخصوصا اگر از آن چهارخانه های مربایی هستند) و کتان یا لینن تک رنگ و ساده جایگزین کنید. این پارچه ها به خاطر ضخامتی که دارند باعث می شوند آشپزخانه تان خیلی گرم نشود و مواد غذایی که بیرون از یخچال هستند (مثل برنج و روغن) در تابستان تحت تاثیر قرار نگیرند، و هم فضا را با نور ملایم (و نه تند و آزاردهنده) دوست داشتنی می کنند. هر وقتی هم که دلتان آشپزخانه نورانی خواست، کافی است پرده را کنار بزنید.
ظرف و ظروفتان را مدیریت کنید
بهتر است قابلمه ها، ظرف ها و ماهیتابه ها خیلی در دید نباشند یا حداقل با اولین نگاه به آشپزخانه مشخص نشوند. اگر کشو دارید، آن ها را مرتب داخل کشو بچینید و حتی بعد از شستن فوری کنارشان بگذارید. مهم است که تعداد زیادی ظرف و ظروف همیشه روی کانترها پخش نباشند تا آشپزخانه تان منظم تر به نظر برسد. همچنین می توانید ست های بشقاب چینی یا سرامیکتان را داخل نگهدارنده های مخصوص این ظروف بچینید و از شکستنشان هم جلوگیری کنید.
فضای توکار، راه حل آشپزخانه مدرن
یکی از اولین راه حل های مینیمال و مدرن کردن فضای آشپزخانه این است که وسایل و اکسسوری ها را از بین دست و پا جمع کرده و داخل دیوارها ببرید. اگر در حال بازسازی آشپزخانه هستید و دستتان در تغییر بنیادین فضا باز است، گاز، فر و یخچال را توکار کنید. حتی می شود برای یخچال روکش همرنگ کابینت ها انتخاب کرد تا در فضای آشپزخانه استتار شود و مشخص نباشد. این کار، جریان کار را هم در اشپزخانه تان آسان تر می کند چون دیگر درهای وسایل به همدیگر برخورد نمی کنند و می توانید آزادانه بینشان قدم بزنید.
آشپزخانه هایی که در فضا حل می شوند
یکی از ویژگی های آشپزخانه مدرن، این است که دیوار جداساز از دیگر بخش های خانه ندارند. مثلا سالن های پذیرایی بزرگ تر شده اند و آن چه که فضای آشپزخانه را – که بخشی از پذیرایی است- به نوعی از بقیه فضا متمایز می کند، یا جزیره های اشپزخانه است یا کانترها. می توانید با قرار دادن صندلی هایی کنار کانتر، یک جور میز غذاخوری در فضا برای خودتان بسازید که جمع و جور و کاربردی است و برای خانه های کوچک ایده آل. اگر در حال ساختن یک خانه یا بازسازی واحد خودتان هستید و دوست دارید آشپزخانه تان مدرن باشد، آن را یک فضای جداگانه دیواردار طراحی نکنید.
نیازی نیست کابینت های زیادی داشته باشید
بیشتر آشپزخانه ها در خانه های ایرانی، به تعداد موهای سرمان کابینت دارند. این موضوع شاید در ذخیره سازی مواد غذایی به کمکان بیاید اما فضای آشپزخانه را شلوغ و زشت می کند. بهتر است تعداد کابینت ها کم باشد، شاید این طوری بتوانیم وسایلی که نیاز نداریم را هم زودتر از خانه خارج کنیم. یکی از ترندهایی که این سال ها طرفداران زیادی پیدا کرده، کابنیت های یک دست است. این کابینت ها فضای زیادی دارند و می توانند همه وسایلتان را در خودشان جا بدهند اما مرز ندارند. مثلا به جای پنج کابینت کوچک، یک کابینت بزرگ یک دست دارید.
