واسابی که در بعضی از منابع بدان ترب ژاپنی نیز می‌گویند، یکی از مهم‌ترین اعضای خانواده شب بویان محسوب می‌شود. از دیگر نام‌های این گیاه می‌توان به اژدهای سبز و خشم آسمان اشاره کرد. یکی از استفاده‌های اصلی از این گیاه، تهیه سس و ادویه میباشد. ژاپنی‌ها در بسیاری از غذاهای خود از این چاشنی بهره می‌برند.
واسابی نه تنها طعم بسیار قوی‌ای دارد، بلکه اثرات آن بر روی سلامتی نیز بسیار قدرتمند می‌باشند. گیاه واسابی بسیار شبیه به کلم‌ها و تُرُب‌ها بوده و عضوی از خانوادۀ گیاهان Brassicaceae است. اگرچه واسابی از گونۀ ترب‌ها نیست، اما به طور معمول با نام ترب ژاپنی شناخته می‌شود، احتمالا علت این نامگذاری به طعم قوی و تند‌وتیز این گیاه بر می‌گردد که شبیه به ترب میباشد.
فرهاد زعفری محقق غذا و مدرس دانشگاه
ایران شف: اگرچه طعم واسابی قوی و تند است، اما متفاوت از طعم ترکیب کپسایسین میباشد که در فلفل‌های تند یافت می‌شود. مصرف کپسایسین باعث ایجاد حس سوختن زبان می‌شود، اما واسابی حس بویایی را تحت تاثیر قرار داده و باعث آزاد شدن بخار‌های شیمیایی می‌شود که بر روی مجرای بینی اثر می‌گذارند.
ارزش غذایی واسابی
این چاشنی حاوی فیبر، پروتئین و انرژی است. از نظر مواد معدنی، واسابی حاوی کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی میباشد که همگی عناصر طبیعی و مورد نیاز برای یک رژیم غذایی مناسب هستند. واسابی همچنین سرشار از ویتامین ث، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، فولات، ویتامین آ و ویتامین ب۶ است. بعلاوه، این گیاه سطوح بالایی از آنتی‌اکسیدان‌های خاص نظیر ایزوتیوسیانات‌ها را در خود جای داده و همچنین حاوی کلسترول بسیار کمی میباشد.
به طور کلی، اگر واسابی در مقادیر مناسب به رژیم غذایی اضافه شود، می‌تواند میزان دریافت مواد مغذی را افزایش داده و اثری مثبت بر سلامت کلی فرد داشته باشد.
در ادامه به بررسی برخی از خواص واسابی یا ترب ژاپنی می‌پردازیم.
پیشگیری از سرطان
مصرف منظم واسـابی می‌تواند به پیشگیری از برخی از انواع سرطان کمک کند. مهم‌ترین مواد مغذی موجود در واسابی، ایزوتیوسیانات‌ها هستند. این مواد بعد از برداشت یا بریدن گیاه واسابی و از طریق گلوکوزینولات‌ها به وجود می‌آیند. آنتی‌اکسیدان‌های ایزوتیوسیانات مختلفِ موجود در این گیاه بسیار برای از بین بردن رادیکال‌های آزاد در سراسر بدن مفید می‌باشند.
محافظت از سلامت قلب
یکی دیگر از دلایلی که باید واسابی را به طور منظم به رژیم‌تان اضافه کنید، خاصیت آن در پیشگیری از بیماری‌های قلبی – عروقی میباشد. خواص ضد هیپرکلسترولمی (بالا بودن کلسترول در خون) موجود در این گیاه برای کاهش سطوح کلسترول در بدن مفید بوده و خطر سکته مغزی و حملات قلبی را از شما دور می‌کنند.
درمان آرتروز
مطالعات نشان می‌دهند که این گیاه عجیب‌وغریب برای کاهش تورم مفاصل، التهاب و حتی تسکین اثرات آرتروز می‌تواند مفید باشد. این خاصیت دوباره به وجود ایزوتیوسیانات‌ها در این گیاه مرتبط است که برای کاهش التهاب مفاصل، رباط‌ها و عضلات -که می‌توانند با آرتروز و درد مفصل مرتبط باشند- مفید هستند.
از بین بردن باکتری‌ها
ثابت شده است که ترکیبات قوی و طبیعی واسـابی برای مبارزه با عفونت‌های باکتریایی موثر می‌باشند. در مطالعه‌ای که اخیرا بر روی خواص ضد باکتریایی مواد غذایی و سبزیجات مختلف انجام شده است، واسـابی توانست رتبۀ موثرترین غذا را برای مبارزه با باکتری E. coli و Staphylococcus aureus کسب کند. این بدین معناست که با مصرف منظم واسابی و حفظ سطوح مناسب ایزوتیوسیانات‌ها در رژیم غذایی، می‌توان از بروز مسمومیت غذایی و مشکلات مشابه دیگر جلوگیری کرد.1
آلرژی های فصلی را کاهش می دهد
آلرژی می تواند با اجتناب از عوامل آلرژی زا برطرف شود. در برخی از آلرژی های فصلی عامل آلرژی نوعی باکتری است و از آنجایی که واسابی به خاصیت ضد باکتری معروف است، با مصرف آن می توان به راحتی با باکتری عامل مقابله کرد و عامل آلرژی را از بین برد.
دفاع از بدن در مقابل عفونت های باکتریایی
دلیل اصلی که واسابی به همراه سوشی و ساشیمی سرو می شود، فقط به این دلیل که طعم قوی دارد و غذا را خوشمزه می کند نیست، بلکه در ترکیب با ماهی خام می تواند باکتری هایی که به صورت ناخواسته در ماهی وجود دارند، از بین ببرد. عامل های ضد میکروبی موجود در واسابی تضمین می کنند که با مصرف این غذا آسیب و مشکلی برای سلامتی شما ایجاد نشود.
سکته مغزی را کاهش می دهد
این مساله که بدن به خون برای تامین نیازهایش احتیاج دارد، از کسی پنهان نیست و همچنین قلب نقش مهمی در تولید و توزیع خون لازم در سطح بدن دارد. مغز قسمتی از بدن است که به خون نیاز دارد، بدون خون کافی مغز دچار آسیب می شود که این آسیب با سکته مغزی آغاز می شود. دلیل اینکه خون کافی به مغز نمی رسد این است که لخته های خونی در عروق یافت می شوند که می تواند گردش خون را محدود کند.
تنظیم سطح کلسترول بدن
واسابی به دلیل خواص ضد هیپرکلسترولمی که دارد، می تواند سطح کلسترول بدن را تنظیم و کنترل نماید. این ویژگی می تواند تولید LDL یا همان کلسترول بد را کاهش دهد و در نتیجه نقش مهمی در جلوگیری از تجمع لخته های خون دارد، و در نتیجه همیشه کلسترول پایین تر از سطح نرمال قرار دارد و وقتی کلسترول از سطح نرمال کم تر است، مقابله و کنترل سایر بیماری های مربوط به قلب و انواع سکته نیز آسان تر است.2
خاصیت ضدالتهابی
یکی از ویژگی های فوق العاده واسابی خاصیت ضد التهابی طبیعی به دلیل ترکبیات موجود در ریشه سبز رنگ گیاه واسابی است که می تواند پروستاگلاندین‌ها را که منجر به تحریک و درد می شوند، متوقف کند.
این گیاه احتمالا به عنوان راهی برای درمان التهاب به کار نمی رود، ولی می تواند در کاهش علایم موثر باشد.
خطر پوکی استخوان را کاهش می دهد
به دلیل خاصیت ضد التهابی که واسابی دارد، برای سلامتی استخوان ها و جلوگیری از خطر ابتلا به پوکی استخوان نیز با کاهش ورم و التهاب در مفاصل مفید است.
ترکیب آنتی اکسیدانی ایزوتیوسیانات موجود در واسابی نقش مهمی در این مساله دارد.
مصرف واسابی به طور معمول در رژیم غذایی می تواند سلامت استخوان ها را تضمین نماید.
برای رفع مشکلات دستگاه تنفسی
از مشکلات دستگاه تنفسی می توان به گرفتگی بینی و سینوس اشاره کرد.
واسابی دارای ایزوتیوسیانات است که می تواند عوامل تحریک کننده این مشکلات باشد را برطرف کند.
همچنین، بوی تند و قوی آن نیز می تواند روی عملکرد بهتر دستگاه تنفسی تاثیر بگذارد.
از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند
پوسیدگی بیماری است که در نواحی گرم و مرطوب رخ می دهد و اکثرا هم در دندان به دلیل وجود باکتری استرپتوکوک اتفاق می افتد.
این باکتری می تواند به دلیل افزایش بیش از حد قند و خواص اسیدی اندام بدن رشد کند و واسابی می تواند با خاصیت ضد باکتریایی خود از رشد این باکتری جلوگیری کند و پوسیدگی را به صورت طبیعی از بین ببرد.
درمان آرتریت
پزشکان طب سنتی چینی، قرن‌ها پیش بر این باور بودند که استفاده از این گیاه می‌تواند مواردی مانند تورم مفصلی، التهاب و سرخی را کاهش بدهد. همین موضوع است که باعث می‌شود عده زیادی برای درمان آرتریت از واسابی استفاده کنند. باز هم ترکیبات آنتی اکسیدانی قوی ایزوتیوسیانات مسئولیت این ویژگی را بر عهده دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف منظم عصاره این گیاه تا 60 درصد از خطر ابتلا به آرتریت جلوگیری می‌کند. همچنین مطالعات دانشکده پزشکی هوجو در ژاپن حاکی از این است که این گیاه به حفظ سلامت استخوان در انسان کمک کرده و در نتیجه در کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان نقش دارد.
عوارض و مضرات
علیرغم مزایای بسیاری از واسابی، شما باید از برخی خطرات و هشدارهای مرتبط با آن مطلع شوید و مهمتر از همه:
واسابی ممکن است علائم ناخوشایند مانند اسهال، تهوع، مشکلات معده، بیماری های هموراژیک ایجاد کند.
بعضی از افراد به مواد غذایی مانند واسابی حساس هستند، بنابراین قبل از مصرف این باید اطمینان حاصل کنید که فرد حساس به واسابی نیست.
ایجاد مشکلات برای کبد، همانطور که واسابی حاوی مواد سمی است اگر مقدار زیادی از آن مصرف شود ممکن است باعث آسیب جدی به کبد ناشی از ناتوانی در مقابله با این سموم شود.
فرهاد زعفری محقق غذا و مدرس دانشگاه
