فودکورت
طی سال‌های اخیر مجتمع های تجاری متعددی در شهرهای بزرگ جهان احداث شده است. در این مجتمع ها معمولا یک فضای متمرکز برای رستوران ها، فست فودها و در برخی مواقع کافی‌شاپ‌ها لحاظ میشود. نام انگلیسی این فضا Food Count است که در برخی موارد همین کلمه به صورت فارسی بر روی تابلوها نوشته می شود. معادل فارسی این کلمه هرچه که باشد، هنوز به طور کامل جا نیافتاده و همه آن را به یک نام خطاب نمی کنند. (ظاهرا فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل سرای غذا را برای این کلمه تعیین کرده است). در چنین فضاهایی معمولا غرفه های متعددی دور تا دور یک سالن بزرگ وجود دارد. در هر یک از این غرفه ها، یک رستوران یا فست فود مستقر شده و غذای خودش را عرضه میکند. در وسط سالن نیز میز و صندلی های متحدالشکلی قرار دارند که افراد پس از دریافت غذای خود از آنها استفاده می کنند.
فودکورت (food court) گونه نسبتا جدیدی از رستوران‌ها و کافه‌هاست که در مراکز خرید، فرودگاه‌ها و دیگر ساختمان‌های بزرگ وجود دارد و در آنها معمولا غذاهای حاضری و فست‌فود فروخته میشود.
در واقع فودکورت ها شباهت زیادی به کافه تریاها دارند. تنوع غذاهای فودکورت ها به اندازه‌ای هست که بتواند ذائقه‌های گوناگون را پاسخگو باشد.
سرویس دهی
دریافت غذا در این محیط ها حالتی شبیه به سلف سرویس دارد. یعنی غذای هر فرد در داخل سینی در روی کانتر همان اغذیه فروشی به وی تحویل میشود. کارد، چنگال، قاشق، نمک، فلفل، نی و دستمال کاغذی نیز در بسته های بزرگ یا تک نفره بر روی کانتر قرار داده شده و هر کس بسته به نوع غذا و نیاز خود، از آنها برخواهد داشت. بنابراین نحوه خدمات دهی در این مکان ها، با یک رستوران معمولی کاملا متفاوت است. هر فرد در جلوی پیشخوان غذا را سفارش داده، پولش را می پردازد. سپس بلافاصله یا با تأخیر غذایش را تحویل گرفته و به دنبال جای نشستن می گردد. پس نه از گارسون خبری هست و نه از سرو غذا.
هدف از ایجاد فودکورت ها تسهیل و تسریع در امور تهیه و سرو غذاست. اگرچه در ایران برخی از این فودکورت ها مجهزتر از رستوران‌های بزرگ هستند.
اما نکته بسیار مهمی که از نظرها پنهان می ماند، پس از پایان داستان است. وقتی غذا میل شد و همه چیز به صورت زباله و یا دست خورده روی میز باقی ماند، تکلیف موضوع چیست؟
خواستگاه چنین فضاهای رستورانی و فست فودی، کشورهای غربی است. در این کشورها برای چنین فضاهایی قواعدی وضع شده که همه آن را رعایت می کنند. بدین صورت که در این فضاها هر فرد علاوه بر مسئولیت گرفتن غذا و پیدا کردن میز خالی، در پایان کار، معمولا دور ریختن زباله ها و پسماندها و بازگرداندن سینی غذا به محل مشخص شده را خود بر عهده دارد.
تعداد محدودی نیروی خدماتی در این محیط وجود دارند که تنها کارشان دستمال کردن و یا ضدعفونی کردن میز ها با مواد پاک کننده است. اما حضور آنها در محل به هیچ عنوان به معنی آن نیست که فرد می‌تواند پس از پایان غذا، بلند شده و میز غذا را ترک نماید. هر فرد می‌بایست تمام مواد و اقلام را که خود به روی میز آورده به طور کامل بر دارد و تا حد ممکن محلی که از آن استفاده کرده است را به حالت اول بازگرداند. نیازی به دستمال کردن میز نیست. اما اگر در حین صرف مواد غذایی، بر روی میز خرده نان، دستمال و غیره ریخته شده، وظیفه اوست که در پایان آنها را با همان دستمال کاغذی های معمولی پاک کند و به داخل سینی خودش بریزد.
ایران شف مرکز راه اندازی فود کورت در ایران و خارج از کشور
در همه این فضاها سطل های زباله بزرگی در چندین نقطه تعبیه شده است. در خیلی موارد این سطل ها بر حسب نوع زباله تفکیک شده است. زباله های خشک، زباله‌های تر (نظیر نوشابه یا آب نیمه خورده) و زباله های غذایی (مثل تکه پیتزا، مرغ سوخاری یا ساندویچ اضافی). پس حین تخلیه زباله در داخل سطل ها باید به این مورد هم توجه داشت. معمولا در کنار یا بالای این سطل ها فضایی وجود دارد که سینی های غذا را در آن قرار میدهند. بنابراین فرض بر آن است که همه مشتری ها از این قاعده پیروی کرده و یک محیط عمومی را برای خود و همه استفاده کنندگان در شرایط مناسبی نگهداری می کنند.
نگاهی بر تاریخچه فودکورت
نخستین فودکورت در مارس سال ۱۹۷۴ در مرکز خرید پاراموس پارک در نیوجرسی افتتاح شد. البته قبل از آن تلاش ناموفقی در سال ۱۹۷۱ در این زمینه صورت گرفته بود با این حال فودکورت نیوجرسی نخستین تجربه موفق این کافه‌ها بود. هدف از ایجاد این فودکورت این بود که افرادی که برای خرید مراجعه کرده بودند بتوانند همان جا یک غذای سریع و مختصر بخورند و به ادامه خریدشان بپردازند. استقبال از این فودکورت سبب شد افراد دیگری در صدد ایجاد آن در نقاط گوناگون برآیند. در آغاز مواد غذایی در فورت کورت‌ها در ظروف پلاستیکی سرو می‌شد و معمولا با کارد و چنگال یک بار مصرف خورده می‌شد.
شرکت ایران شف مرکز تخصصی راه اندازی فود کورت در ایران و خارج از کشور
